Narodna skupština Republike Srbije odžala je dana 10. oktobra 2019. godine sednicu na kojoj je usvojen Predlog zakona o računovodstvu. Novim zakonom definisano je ko sme da pruža računovodstvene usluge i na koji način pravno lice može steći profesionalno zvanje. Kao rezultat, usvojen je Zakon o računovodstvu i objavljen u „Službenom glasniku RS” br. 73/2019.
Novi Zakon o računovodstvu stupa na snagu od 1. januara 2020. godine. Za
pojedine odredbe propisan je nešto kasniji početak primene.
Zakonom o računovodstvu propisane su izmene koje se odnose na:
- nije propisana obaveza posedovanja licence za knjigovođe, već računovođe imaju obavezu sticanja profesionalnog zvanja,
- vođenjem poslovnih knjiga mogu se baviti samo agencije koje imaju najmanje jednog zaposlenog sa stečenim profesionalnim zvanjem u oblasti računovdstva i revizije (zvanje mora biti stečeno kod profesionalne domaće ili međunarodne organizacije),
- prelazni period – propisan je prelazni period od tri godine,
- pravna lica koja obavljaju delatnost računovodstva nisu u obavezi da postanu članovi u bilo kojoj profesionalnoj organizaciji,
- ukoliko je knjigovođa stekao profesionalno zvanje polaganjem ispita kod bilo koje profesionalne organizacije članice, on nema obavezu da nastavi svoju edukaciju kod iste,
- „nema monopola” – profesionalno zvanje se može dobiti kod bilo koje organizacije ili institucije ukoliko je ona članica profesionalne organizacije Međunarodna federacija računovođa (u svetu postoji ukupno 178 članica navedene međunarodne organizacije).
Najveću pažnju izazvale je izmena koja kaze da bi pravna lica i dalje mogla da vode knjige svojim klijentima, odnosno da pružaju računovodstvene usluge, imaju obavezu da steknu profesionalna zvanja.
Prema novom Zakonu o računovodstvu “profesionalno zvanje” je uslov za izdavanje dozvole za pružanje računovodstvenih usluga. Kada računovođa jednom stekne profesionalno zvanje nema više tu obavezu.
Knjihovođe i pružaoci knjigovodstvenih usluga, odnosno preduzetnici i pravna lica koja pružaju usluge računovodstva svojim klijentima moraju biti upisani i u Registar pružalaca računovodstvenih usluga.
Vođenje poslovnih knjiga i sastavljanje završnog računa (finansijskog izveštaja na kraju poslovne godine) mogu vršiti jedino knjigovodstvene agencije koje su upisane u pomenuti Registar.
Predviđeno je da novi Registar pružalaca računovodstvenih usluga počne sa radom od 01.01.2021. godine. Registar vodi Agencija za privredne registre.
Pre nego što Registar pružalaca računovodstvenih usluga počne da radi, pravna lica koja obavljaju računovodstvene delatnosti ne mogu biti upisana u isti. Drugim rečima, ne mogu biti uslovljena upisom u Registar koji ne postoji. Ovo se odnosi kako na postojeće firme, tako i na računovodstvene agencije koje će se osnivati tokom 2020. godine.
Računovodstvene
agencije, odnosno svi preduzetnici i pravna lica čija je pretežna delatnost
pružanje računovodstvenih usluga imaju obavezu da usklade svoje poslovanje sa
novim Zakonom do kraja 2022. godine.
Pošto novi Zakon o računovodstvu stupa na snagu 01.01 2020. godine, pravna lica i preduzetnici imaju rok od tri godine da usklade svoje poslovanje (počevši od datuma stupanja na snagu). Dakle, knjigovođe i knjigovodstvene agencije ne moraju odmah po stupanju Zakona na snagu da steknu profesionalno zvanje i budu upisane u Registar, već najkasnije do kraja 2022. godine.
U Registar pružalaca računovodstvenih usluga se mogu upisati firme koje koje imaju dozvolu za pružanje računovodstvenih usluga. U Republici Srbiji dozvole mogu izdati dve članice – Komora ovlašćenih revizora i Savez računovođa ili revizora Srbije.
Profesionalno zvanje može biti stečeno kod bilo koje profesionalne organizacije, ukoliko je ona članica Međunarodne federacije računovođa. Profesionalna organizacja može biti i domaća i inostrana organizacija.
Ukoliko je računovodstvena agencija pravno lice jedan od uslova koji mora biti ispunjen je da u radnom odnosu ima najmanje jednog zaposlenog. Radnik mora imati stečeno zvanje u oblasti računovodstva ili revizije u profesionalnoj organizaciji. Zaposleni mora biti u radnom odnosu i da ima potpisan ugovor o radu sa punim radnim vremenom.
Ukoliko je računovodstvena agencija registrovana kao preduzetnik, isto je uslov
da ima najmanje jednog zapslenog sa punim radnim vremenom i sa stečenim
zvanjem. Fizičko lice koje se registrovalo kao preduzenik može ispuniti ovaj
kriterijum – da u svojoj firmi bude zaposlen tj. u radnom odnosu sa punim radnim
vremenom.
U Republici Srbiji dozvole za pružanje računovodstvenih usluga pravnim licima izdaje Komora ovlašćenih revizora i Savez računovođa i revizora Srbije.
Od 01. januara 2020. godine dozvola se izdaje pod sledećim uslovima:
- da pravno lice ima registrovanu pretežnu delatnost za pružanje računovodstvenih usluga,
- da osnivač pravnog lica, odnosno stvarni vlasnik, kao i član organa upravljanja pravnog lica ima registrovanu pretežnu delatnost za pružanje računovodstvenih usluga (i da nisu osuđeni pravnosnažnom presudom za krivična dela),
- da pravno lice ima najmanje jednog zaposlenog sa profesionalnim zvanjem u oblasti računovodstva ili revizije (da je u radnom odnosu i sa punim radnim vremenom),
- da je profesionalno zvanje stečeno kod profesionalne organizacije koja je članica Međunarodne federacije računovođa.
Prema Zakonu, propisano je da pravno lice nije u obavezi da nakon sticanja zvanja postane član profesionalne organizacije. Takođe, pravna lica nemaju obavezu da nastave edukacije ili obuke kod iste. Imaju samo obavezu da se edukuju.
Svaka računovodstvena agencija ili pojedinac računovođa može, ukoliko želi, da profesionalnoj organizaciji pristupi dobrovoljno.
Pravnom licu i preduzetniku se može oduzeti dozvola za pružanje računovodstvenih usluga u sledećim slučajevima:
- ako prestane da ispunjava uslove za izdavanje dozvole (kada firma nema nijednog zaposlenog sa zvanjem ili kada ostane bez ijednog zaposlenog sa stečenim zvanjem),
- ako je dozvola izdata na osnovu neistinitih podataka,
- ako pravno lice donese odluku o prestanku obavljanja ove delatnosti ili prestane da postoji kao pravno lice, odnosno ako preduzetnik prestane da radi,
- ako postupa suprotno propisima kojima se uređuje sprečavanje pranja novca i finansiranje terorizma.
Zakonom nije propisano da će se dozvole odnosno rešenja za upis u Registar
oduzimati ako pravno lice nakon sticanja profesionalnih zvanja ne postane član
organizacije.
